Prostat kanserinde artık daha etkili ve daha az yan etkili tedaviler gündemde

Anadolu Sağlık Merkezi’nin, bu yıl altıncısını düzenlediği Onkolojik Bilimler Sempozyumu’nda prostat kanserindeki son gelişmeler ele alındı. ”Prostat Kanserinde Olgu Tartışmalarıyla Güncel Yaklaşımlar” isimli sempozyum, hem yurt içinden hem de yurt dışından uzman hekimleri bir araya getirdi. Uzmanlar uyardı: ”Ailesinde prostat kanseri öyküsü olanlar 2-3 kat daha fazla risk altında”...

Ancak buna karşın hastalığın tanı ve tedavisinde son yıllarda yüz güldüren gelişmeler de var. Robotik cerrahi, akıllı radyasyon tedavileri, radyocerrahi ile ameliyatsız çözümler, hastalığın nüksetmesini engelleyen akıllı ilaçlar, yeni nesil hormon tedavileri, immünoterapiler ve hedefe yönelik, etkisi yüksek, yan etkisi ise az tedaviler... Onkolojik Bilimler Sempozyumu’nda tüm bu önemli gelişmeler vakalarla birlikte tekrar mercek altına alındı. Yeni gelişmeler sayesinde ileri evre prostat kanserinde bile tedavide yüz güldürücü sonuçlar elde etmek mümkün, ancak uzmanlar yine de erken tanının önemini vurguluyor, özellikle 40 yaşından sonra düzenli muayene ve taramaların ihmal edilmemesi gerektiğine dikkat çekiyorlar.

Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 yılında güncellediği verilere göre prostat kanseri erkeklerde en sık rastlanan ikinci kanser türü olarak dikkat çekiyor. Rakamlar yalnızca 2020 yılında Türkiye’de 19 bin 444 kişinin prostat kanseri tanısı aldığını gösteriyor. Ailesinde, özellikle babasında veya erkek kardeşlerinde prostat kanseri öyküsü olan kişilerde, hastalığın görülme ihtimali normal kişilere göre 2-3 kat daha fazla.

Akıllı ilaçlar yüz güldürüyor

Onkolojik Bilimler Sempozyumu’nda, kanser tedavisinde uzun yıllardır kullanılan kemoterapi ve radyoterapiye ek olarak kullanılan ve teknolojisi ile fark yaratan immünoterapinin tedavide öne çıktığını anlatan Anadolu Sağlık Merkezi Onkolojik Bilimler Koordinatörü ve Medikal Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Necdet Üskent, ilaç tedavilerinin yüz güldürdüğüne, yeni geliştirilen ilaçların ise prostat kanserinin nüks etmesini de engellediğine dikkat çekiyor. Prostat kanserinde giderek daha fazla uygulanan immünoterapi yöntemiyle ilgili de bilgi veren Prof. Dr. Necdet Üskent, ”Bu yöntemle bağışıklık sistemi hücreleri harekete geçirilerek, tümöre karşı savaşması sağlanıyor. Vücut içinde kansere karşı bir savaş başlatılıyor adeta. İmmünoterapilerin kemoterapilerden en önemli farkı, kimyasal içermemesi ve vücudun doğal savaşçı hücrelerini tümöre yönlendirmesidir. Kemoterapi gibi tümörü değil, bağışıklık sistemini hedef aldığı için, kemoterapiye göre yan etkisi de çok daha az oluyor” dedi.

Ailede meme kanseri varsa dikkat

Son dönemde yapılan araştırmalara göre aile öyküsünde meme kanseri varlığının da prostat kanseri riskini artırıyor. Kadınlarda meme kanserine neden olan BRCA1 ve BRCA2’deki mutasyonların erkeklerde de prostat kanserinin nedeni olabildiğini anlatan Anadolu Sağlık Merkezi Üroonkoloji Merkezi Direktörü Doç. Dr. İlker Tinay, ”Bu yönde aile öyküleri olan erkeklerin prostat kanseri açısından taramalarına 40’lı yaşlarda başlamaları gerekiyor. Bazı kültürel nedenlerle prostat muayenesinden kaçınılsa da erken tanı konan hastalarda daha etkili tedavi yapma şansı mümkün” dedi. Doç. Dr. İlker Tinay, ”Her hastalıkta olduğu gibi prostat kanseri olma riskini düşürmek için de sağlıklı bir yaşam tarzı benimsenmeli. Dengeli beslenme, aktif bir günlük yaşamı sağlayan fiziksel aktiviteler ve düzenli doktor kontrolleri önemli” şeklinde konuştu.

Prostat kanserinde robotik cerrahi

Yıldızı her geçen gün daha da parlayan robotik cerrahiye hastalığın, prostata sınırlı olduğu durumlarda başvurulabiliyor. Tüm dünyada robot yardımlı cerrahilerin en sık kullanım alanı ise üroloji… Robotik cerrahinin en yaygın kullanıldığı 5 cerrahi alandan biri olan ürolojide en sık ve en başarılı kullanım alanı, prostat kanserinin cerrahi tedavisi olan radikal prostatektomi (prostatın çıkarılması) ameliyatı. Gün geçtikçe daha çok tercih edilmeye başlanan robot yardımlı cerrahi sayesinde, ameliyat bölgesinde daha küçük kesi oluyor ve hastanın ağrıları da önemli ölçüde azalıyor. Ayrıca düşük enfeksiyon riski, daha iyi ve daha hızlı iyileşme ile daha kısa sürede taburcu olma gibi pek çok avantajı var. Doç. Dr. İlker Tinay, ”Cerrahın kontrolündeki robot kolları, 540 derece hareket edebilme kabiliyetiyle bir insan elinin tüm hareketlerini yapabiliyor. Ameliyatın yüksek çözünürlükte ve optik büyütme ile 3 boyutlu görüş altında gerçekleştirilmesine imkan veren bu yöntem, ameliyat boyunca cerraha büyük bir konfor sağlıyor” dedi.

Radyasyon Onkolojisi’nden büyük katkı

Teknolojinin hızla geliştiği alanlardan biri ise Radyasyon Onkolojisi. Sadece tümöre odaklanan, çevre doku ve organlara zarar vermeyen cihazlar sayesinde hem hastalık çok daha başarılı bir şekilde tedavi ediliyor, hem de daha az yan etki görülerek hastanın yaşam kalitesi korunuyor. Anadolu Sağlık Merkezi Radyasyon Onkolojisi Bölümü Direktörü Prof. Dr. Hale Başak Çağlar, ”Prostat kanseri tedavilerinde multidisipliner bakış prensibinin getirdiği tek bir ortak amaç ve sorumluluk var; en doğru, en etkin tedaviyi uygulayarak hastanın yaşam kalitesini yüksek tutmak. Prostat kanserinin hemen her evresinde üstlendiği güçlü rolle radyasyon onkolojisinin de bu sürece katkısı çok büyük. Günümüzde öyle bir noktaya gelindi ki, lokalize prostat kanserinde (sadece prostatta görülen) artık radikal radyoterapi, radikal cerrahi ile eşit başarı oranlarına sahip. Dolayısıyla radyoterapi ile artık hasta ameliyat olmadan, prostatı alınmadan da iyi bir sonuç almak mümkün. Üstelik yan etkiler daha az ve hastanın eskiden olduğu gibi her gün hastaneye gelmesi de gerekmiyor. CyberKnife radyocerrahi teknolojisinin kullanımında en iyi üç klinikten biri olan Anadolu Sağlık Merkezi’nde, hastanın durumuna göre değişmekle birlikte kişinin, sadece 4 günlük bir radyasyon tedavisi sonucu lokalize prostat kanseri tedavi edilebiliyor. İleri evre prostat kanserinde oligometastatik adıyla bir alt grup tanımlaması yapılarak görüldü ki, hem metastatik odaklara hem de prostata radyoterapi/radyocerrahi uygulaması sağkalım süresini artırıyor. Buna ek olarak Anadolu Sağlık Merkezi’nde yeni bir tedavi programı başlatıldı. Radyoterapi uygulaması sonrası prostat içi lokal yinelemelerde CyberKnife teknolojisiyle, çok daha az yan etkiyle ikinci ışınlama yapılabiliyor. Anadolu Sağlık Merkezi’nde prostat kanseri tedavisinde hastalık evresi ve tedavi edilmesi planlanan bölgenin hacmine göre tüm cihazlarda (Accuray Radixact, CyberKnife ve Varian Edge) tedavi uygulamaları mevcut. Halihazırdaki tedavi platformları yapay zeka yazılımlarıyla da her aşamada destekleniyor” açıklamasında bulundu.

Akıllı radyasyon tedavileri: Radyonüklid tedaviler

Sempozyumun önemli başlıklarından biri de ”Akıllı radyasyon tedavisi” olarak nitelendirilen yeniliklerden biri olan radyonüklid tedavilerdi. Nükleer Tıp Bölümü Direktörü Doç. Dr. Kezban Berberoğlu, ”Özellikle ileri evre prostat kanserinde kullanılan radyonüklid tedavilerde, aslında vücut içerisinde bir ışın tedavisi gerçekleştiriliyor. Radyasyon verici maddeler ile yapılan tedavi olarak tanımlanan radyonüklid tedaviler, damar yoluyla hastaya veriliyor. Tümör dokusunu hedef alan madde ile işaretlenmiş radyasyon tümörü içeriden, iç radyasyonla yok etme imkânı sağlıyor. Vücuttaki sağlıklı hücreler zarar görmediği için hastanın yaşam kalitesi bozulmadığı gibi, yaşam süresi de uzuyor” şeklinde konuştu.