Arda: “Devlet ve vatandaş arasında köprü vazifesi görüyoruz”

Bingöl Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Mahmud Arda; “Devlet ve vatandaş arasında köprü vazifesi görüyoruz. Haliyle halkımız da gereken saygı ve sevgiyi gösteriyor. Bu anlamda meslektaşlarımız takdir ediliyor. Vatandaş kendi sıkıntısına tercüman olan birine ayrı bir değer veriyor. Vatandaşlarımız sorunlarının bir anlamda çözüm mercii olarak gazetecileri görüyor diyebiliriz.”

Bingöl Gazeteciler Cemiyeti Başkanı Mahmud Arda, Üsküdar Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencisi Cemre Esentürk ile Yerel Gazetecilik üzerine röportaj gerçekleştirdi.

Kendinizi tanıtır mısınız, kaç doğumlusunuz? Hangi okul mezunusunuz, gazeteciliğe ne zaman, hangi medyada ve hangi görevle başladınız?

Ben, Mahmud Arda. 1980 yılında Bingöl Merkez’de dünyaya geldim. İlkokulu Sarayiçi İlkokulu’nda, ortaokulu 100.Yıl Ortaokulu’nda ve liseyi de Bingöl Lisesi’nde okudum. Çeşitli iş ve sektörlerde çalışarak iş hayatına atıldım. Üniversite okuyarak işsizler ordusuna katılmamak için kendi tercihlerim doğrultusunda Bingöl’de 2005 yılında Bingöl Kent Haber gazetesinde dağıtıcı olarak başladım. 2007 yılında aynı gazetede muhabir olarak çalıştım. Daha sonra 2012 yılında Bingol Online gazetesinde Yazı İşleri Müdürü olarak görev yaptım. Çeşitli nedenlerden dolayı Bingöl Online gazetesindeki görevimden ayrılarak, şu an hâlâ imtiyaz sahipliğini yaptığım Çapakçur gazetesini kurdum. 2014 yılından bu yana meslek hayatıma Çapakçur gazetesinde devam ediyorum. Birçok meslekte kullanılan alaylı mektepli tabirinin alaylı kısmındanım. Bu mesleği okulunda değil mutfağında öğrendim. 

Halen başkanlığını yaptığınız Gazeteciler Cemiyeti’nin tarihçesi hakkında bilgi verebilir misiniz? Ne zaman kuruldu, şimdiye kadar neler yaptı? Amacı ne? Kaç üyeniz var? Son olarak da Cemiyet olarak neler yapıyorsunuz?

2013 yılı Ağustos ayında 7 muhabir arkadaş ile birlikte bir araya gelerek, Bingöl İli Gazeteciler Cemiyeti’ni kurduk. Cemiyet üyelerimizle bir araya gelerek çeşitli etkinlikler yapıyoruz. Derneğimizin asıl amacı, kentte bu mesleği icra eden gazetecilerin birlikteliği ve sosyal haklarının yanında mesleki anlamda karşılaşılan sıkıntıların çözümü için mücadele vermektir. 2019 yılında Bingöl Gazeteciler Cemiyeti’nin 3. Başkanı oldum. Her 3 yılda bir Kasım ayında olağan kongremiz oluyor. 12 Kasım 2022 tarihinde 4.olağan kongremizde arkadaşların teveccühü ile tekrar başkan seçildim. Derneğimizin bugün itibarı ile 34 üyesi bulunmaktadır.

Cemiyet Başkanlığını yaptığınız şehrinizde gazetecilik faaliyetleri hakkında bilgi verebilir misiniz? Kaç basılı gazete var, kaç bağımsız haber sitesi var? Şehrinizdeki gazeteciliği nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bingöl’de daha önce yerel ve günlük yayın yapan 9 adet gazete vardı. 2020 yılının sonunda yaptığımız çalışmalarla gazete sayısını 3’e düşürdük. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar herkesin malumudur. Gerek serbest piyasada çarkların dönmeyişinin olumsuz yansımaları, gerekse resmi ilanlardaki düşüş, yerel basını da önemli ölçüde etkiledi. Giderlerin gelir kalemlerinden fazla olması üzerine yapılan istişarede, gazetelerin birleştirilmesi kararı çıktı. Hem maliyetlerin düşürülmesi hem de içerik kalitesinin artırılması amacıyla alınan bu kararla birlikte Bingöl’de üç gazete olarak yayın hayatına devam etmesi kararlaştırıldı. Solhan ilçemizde 1, Genç ilçemizde 2, Karlıova ilçemizde 1 ve Kiğı ilçemizde de 1 adet yerel gazete yayın yapmaktadır. Dijitalleşme ile birlikte her yerde olduğu gibi ilimizde de çeşitli internet siteleri bulunuyor. Bingöl’de gazetecilik yapmak çok zor, küçük şehirlerde dost ahbap hatır ilişkileri Bingöl basının en büyük sorunlarından biri. Şehrin küçük olması hem haber yaparken hem de habere konu kişilerin tanıdık olması işleri zorlaştırıyor. Ancak bu işi yapan meslektaşlarımın işlerini en iyi şekilde yapmaya çalıştıklarına inanıyorum. Bir yandan spor, sanat, siyaset, magazin, diğer yandan ise kültürel ve yerel sorunları aktarabiliyorlar. Mesleki anlamda buradan kaliteli gazeteciler yetişiyor diyebiliriz.

Şehrinizdeki medya kuruluşlarının temel sorunları nelerdir? Bu sorunları çözmek için neler yapılmalıdır? Cemiyet olarak bu konuda çalışmalarınız var mı?

İlimizdeki medya kuruluşlarının temel sorunlarının başında tabiî ki ekonomik sorunlar geliyor. Gazetelerin temel geliri resmi kurumlardan alınan ilanlardan oluşuyor. Şehir küçük olunca ilan sayısı da az oluyor, bu da ildeki gazetelerin ekonomik gelirlerinin düşük olmasına neden oluyor. Reklam kültürü oluşmadığı için tek gelir kaynağı Basın İlan Kurumu’nun verdiği ilanlar diyebilirim. Ayrıca Bingöl Gazeteciler Cemiyeti olarak KÖYDES ilanlarının gazetelere verilmesi konusunda çeşitli girişimlerimiz oldu ve çalışmalarımız devam ediyor. İlgili kurumlardan olumlu cevap almış olsak da taleplerimiz yerine gelmiş değil. Hükümetin ilan ve reklam gelirlerinde çıkmazda olan yerel gazetelerin daha iyi şekilde faydalanması için gerekli yasal adımları atması gerekiyor. İldeki yerel yönetimlerin de bu konuda başta reklam ve ilan olmak üzere gazetelere gerekli destekleri vermelerini bekliyoruz. 

Şehrinizdeki medyanın olumlu yönleri nelerdir? Halk gazetecilere nasıl bakıyor? Takdir ediyor mu?

Bingöl küçük ve şirin bir il. Medyamız şehirde güçlü ve etkin bir konumda. Şehrin birçok sıkıntısının gazeteci meslektaşlarımızın yaptığı haberler ile giderildiğini söyleyebiliriz. Vatandaşlarımız da gazetecilere saygı duyuyor. Devlet ve vatandaş arasında köprü vazifesi görüyoruz. Haliyle halkımız da gereken saygı ve sevgiyi gösteriyor. Bu anlamda meslektaşlarımız takdir ediliyor. Vatandaş kendi sıkıntısına tercüman olan birine ayrı bir değer veriyor. Vatandaşlarımız sorunlarının bir anlamda çözüm mercii olarak gazetecileri görüyor diyebiliriz.

Basın Kanunu ile gazeteciliği ilgilendiren bazı kanunlarda son yapılan değişiklikler hakkındaki değerlendirmeleriniz nelerdir? Yasa değişikliklerinin olumlu ve olumsuz yönleri hakkında değerlendirme yapabilir misiniz?

Bingöl Gazeteciler Cemiyeti olarak Türkiye Gazeteciler Federasyonu’na (TGF) üyeyiz. Türkiye Gazeteciler Federasyonu tarafından, “Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ne ilişkin olarak hazırlanan raporumuz, TBMM Adalet Komisyonu’na sunulmuştu. Türkiye genelinde örgütlü 9 gazeteciler federasyonu ile bu federasyonlara üye ve temsil yetkisi veren toplam 86 gazeteciler cemiyeti ile basın meslek örgütünün üye olduğu Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu’nca hazırlanan ve daha önce de TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’na sunulan rapor, TGK’nın düzenlemeye ilişkin çekincelerini, görüş ve önerilerini içeriyordu. Basın sektöründeki öncelikli beklentinin Gazetecilik Meslek Yasası olduğunu düşünüyorum. Medyanın gerçek anlamda işlevini yerine getirebilmesi için, gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasası’na acilen ihtiyaç duyulmaktadır. İnternet Yasası kapsamında beklediğimiz bazı yasal düzenlemelerin kanun teklifinde yer alması, bu mecrada görev yapan meslektaşlarımızın gazeteci sayılacak olması sevindiricidir. Ancak, meslektaşlarımızı zor durumda bırakma ihtimali olan; “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” başlıklı yeni bir suç oluşturulması, Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu olarak bizleri endişelendirmektedir. Yoruma açık olan bu yasa maddesi, somut olmayan gerekçelerle gazetecilerin cezalandırılmalarının yolunu açabilecektir. Dezenformasyon sadece iktidarların değil, dünyanın ve tüm ülkemizin sorunudur, mücadele edilmelidir. Ancak 29. maddenin tekrar gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Basının sansürlenerek değil, özgürleşerek topluma ve demokrasiye katkı sağlayabileceğini hatırlatmak istiyoruz.

Yerel medya yaygın/ulusal medyaya göre daha mı özgür yoksa daha mı kısıtlı?  

Ben bu konuda biraz sivri cümleler sarf etmek isterim. Gazeteci taraftar değildir. Ama yaşadığımız bu süreçte, birçok meslektaşımız taraftar gibi davranıyor. Tüm güç odakları kendi gazetecisi, kendi yayın organlarıyla kendi doğrularını halka sunuyor ve onun doğru olduğunu kabul ettirmeye çalışıyor. Bu da gazetecilik mesleğine büyük zarar veriyor. Bir gazeteci olarak dünyanın hiçbir yerinde özgür medyanın olduğuna inanmıyorum. Bir fikri, bir ideolojiyi sana yakın veya sana doğru diye benimsemek onunla ilgili yanlı haber yapmak özgür gazetecilik değildir, bilakis taraftar olmaktır.

Son olarak eklemek istediğiniz bir husus var mıdır?

Daha özgür, daha güçlü, tarafsız gazetecilik mesleğinin yapıldığı günleri görmek temennisiyle Allah’a emanet olun. Çalışmalarınızda başarılar diliyorum.” (Haber Üsküdar)